Sperm DNA Hasarı Nedir?
Sperm DNA hasarı, spermin beyin kısmında hasar olması demektir. Bu durumda normal yolla gebelik sağlanamaz ve tüp bebekte başarı ihtimali düşer. Bu sonradan oluşan bir sorundur ve tedavi ile düzeltilebilir.
- Tekrarlayan düşüklerde,
- Her şey normal olmasına rağmen gebelik olmuyorsa ve
- Tüp bebek ve aşılama başarısız olduğunda
sperm DNA hasarı olup olmadığı araştırılmalıdır.
Sperm DNA hasarının sebepleri
Sperm DNA hasarı, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bunlar arasında aşağıdakiler bulunabilir:
- Oksidatif Stres: Serbest radikaller olarak bilinen moleküller, sperm DNA’sına zarar verebilir. Sigara içmek, aşırı alkol tüketmek, yetersiz beslenme ve çevresel toksinlere maruz kalma gibi faktörler oksidatif stresi artırabilir.
- İnflamasyon: Enfeksiyonlar veya kronik iltihaplanma durumları, sperm DNA’sına zarar verebilir.
- Yüksek Sıcaklık: Testislerin aşırı ısınması, sperm DNA’sına zarar verebilir. Bu durum, sıkı iç çamaşırı giymek, sıcak banyo veya saunaya fazla maruz kalmak gibi etkenlerle oluşabilir.
- Radyasyon ve Kimyasal Maddeler: Radyasyon tedavisi, radyasyona maruz kalmak veya toksik kimyasallara maruz kalmak sperm DNA hasarına neden olabilir.
- Genetik Bozukluklar: Sperm üretim sürecindeki genetik hatalar, sperm DNA’sında hasara neden olabilir.
Gebelik haberlerimiz
Sperm DNA hasarını tedavi edebilir miyiz?
2024 yılında Yang ve arkadaşları, 5271 tüp bebek tedavisini incelemiş ve sperm DNA hasarı arttıkça döllenme oranlarının ve embryo sayısının azaldığını göstermiştir.
2020 yılında Esteves ve arkadaşları tarafından Andrology dergisinde yayınlanan çalışmada,
Çocuk sahibi olamayan erkekelerin yarısından fazlasında sperm DNA hasarı probleminin olduğu saptanmıştır. Ayrıca sperm DNA hasarı olanlarda doğal yolla gebelik oluşma ihtimalinin daha az olduğu, tekrarlayan düşüklerin daha sık görüldüğü ve aşılama ya da tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerinde sonuç alma ihtimalinin daha düşük olduğu bildirilmiştir
Ayrıca tedavi ile sperm DNA hasarının büyük ölçüde düzeltilebileceği ve hem doğal yolla gebelik, hem de aşılama ve tüp bebek tedavilerinde olumlu sonuç alma ihtimalinin artacağı vurgulanmıştır.
2019 yılında Henkel ve arkadaşları sperm DNA hasarı ile ilgili son 20 yılda yapılan çalışmaları değerlendirmiş ve yukarıda bahsettiğimiz bulguları destekler nitelikte veriler ortaya çıkmıştır.
Yine 2019 yılında yapılan ve Hum Reprod dergisinde yayınlanan çalışmada 457 hastada tüp bebek başarısının DNA hasarı olan hastalarda düştüğü izlenmiştir. (Nicopoullos ve ark)
Siddharta ve arkadaşları yine aynı yılda yayınlanan çalışmada DNA hasarı yüksek olan hastalarda tüp bebek başarısının yüzde 16 seviyesine kadar gerileyebileceği bildirilmiştir.
2017 yılında Agarwal ve arkadaşları tarafından yapılan ve Arab J Urol dergisinde yayınlanan çalışmada; DNA hasarının yüksek olmasının tekrarlayan düşükler ve gebelik ihtimalinin azalması ile ilişkili olduğu vurgulanmıştır.
DNA Hasarı Olup Hamile Kalanlar
Ş. Kasım 2024
ME, 4,5 yıllık evli
Rabim iyiki 4 sene önce karşıma sizin gibi temiz kalbi bi insanı cıkardı karşıma güler yüzüyle ilgilenmesiyle detaylı açıklamasıyla bizim hep destekcimiz oldu biz hep yıkılmak üzere oldugumuzda bizi syakta tutup tedavimizi ilerletti 2 defa tüp bebek denememiz oldu negstif sonuçlandı tekrardan hocamızın yanına gittik dna hasarı oluştugunu ögrendik güler yüzüyle tedavileriyle 4.5 sene sonra mucize bebegimizi ögrendik iyiki var allah razı olsun salih beyide unutmadık bizimle ilgilenmesi bizi bi hasta deilde aile gibi hisetirmesi iyiki varsınız rabim ne muradınız varsa versinH. 30 yaşında, 10 yıllık evli
Ocak 2021’de bize başvurduğunda 10 yıllık evli olan hastamız, uzun süredir uğraşmış, ancak bebek sahibi olamamıştı. Bu süreçte hastamız ilk olarak 2 defa aşılama olmuş ancak sonuca ulaşamamış. Sonrasında 3 defa tüp bebek denemesi yapmış, ancak bununla da bebek özlemi bitmemiş. Bu durumu açıklığa kavuşturmak için yaptığımız testlerde sperm DNA hasarı değerinin %25 olduğunu saptadık. Ardından öncelikle varikosel kontrolü yaptık. Sonrasında varikosel olmadığı için iğne tedavisine başladık. Aradan 3 ay geçtikten sonra doğal yolla gebelik müjdesini aldık.
M. 43 yaşında, 21 yıllık evli
Nisan 2021’de bize başvurduğu zaman sperm değerleri normal olmasına rağmen doğal yolla baba olamamış olan hastamıza ilk olarak 2 defa aşılama ve daha sonra 5 defa tüp bebek uygulanmış ama sonuç olumsuz. Sonrasında bize başvuran hastamızın sperm DNA hasar seviyesi %58 olarak geldi. İğne tedavisine başladığımız hastamızın 3 ay tedavi planımızla diğer bir çok hastamız gibi DNA hasarı düzelen hastalarımızın arasına katıldığını ve doğal yoldan baba olduğunu öğrendik ve çok mutlu olduk.
E. 31 yaşında, 7 yıllık evli
4 yaşında bir çocuğu olan hastamız, ikinci çocuk için tüm denemelere rağmen sonuç alamayınca 1 kere aşılama yaptırmış ama sonuç alamamış. Ağustos 2020’de bize başvurduğunda sperm değerleri normale yakın olmakla birlikte DNA hasar testi sonucu %35 olarak bulduk. Ardından tedaviye başladık ve 3 ay içinde DNA hasarının düzeldiğini ve gebeliğin oluştuğunu haber aldık.
B. 24 yaşında , 2 yıllık evli
Ağustos 2020 tarihinde bize başvuran hastanın sperm değerleri normal olmasına ve 2 defa aşılama yapılmasına rağmen gebelik elde edilememiş. Bunun üzerine sperm DNA hasar testi yapılmasını uygun gördük. Diğer hastalarımıza benzer şekilde, testte hasar değeri %28 olarak çıktı. Tedaviye başladık ve sonrasında ek bir işleme gerek kalmadan bebek hasretinin sona erdiğini gördük.
Y. 33 yaşında , 2 yıllık evli
Mayıs 2020 tarihinde kliniğimize başvuran hastanın sperm değerlerinde sorun yokmuş, fakat gebelik oluşmamış ve aşılama denemesi yapılmış. Sonuç alınamaması üzerine yaptığımız sperm DNA hasar testi yüksek geldi ve uyguladığımız tedavi ile 8 hafta sonunda gebelik müjdesini aldık.
İ. 28 yaşında, 5 yıllık evli
Daha önce sadece 1 kere gebelik öyküsü olan ve kimyasal gebelik olarak sonuçlanan hastamıza yapılan sperm DNA hasar testi yüksek olarak çıktı. Yüzde 26 olan değer hastanın ek problemleri nedeniyle biraz geç düzeldi. 9 aylık tedaviye devam eden hastamız doğal yoldan gebe kalmanın mutluluğunu yaşadı.
Tüp bebek neden tutmaz?
Tüp Bebek Neden Tutmaz?
Tüp bebek tedavisi, çocuk sahibi olmak isteyen çiftler için umut verici bir yöntemdir. Ancak bazen tüm aşamalar başarıyla geçilse de embriyo rahme tutunmaz ve gebelik oluşmaz. Peki, tüp bebek neden tutmaz? Bu sorunun birçok sebebi olabilir.
1. Embriyo Kalitesinin Yetersiz Olması
Embriyonun kaliteli olması, rahme tutunma şansını artıran en önemli faktörlerden biridir. Genetik bozukluklar veya embriyo gelişiminin yetersiz olması, tutunma başarısını düşürebilir.
2. Rahim Problemleri
Embriyonun tutunabilmesi için rahim iç tabakasının (östrojen ve progesteron hormonlarına duyarlı endometriumun) uygun kalınlıkta ve yapıda olması gerekir. Polip, miyom, rahim içi yapışıklıklar veya endometriozis gibi rahim hastalıkları, embriyonun tutunmasını zorlaştırabilir.
3. Sperm DNA Hasarı
Sperm DNA hasarı, tüp bebek tedavisinin başarı oranlarını olumsuz etkileyebilir. DNA hasarı yüksek olan spermlerle döllenme gerçekleştirildiğinde, embriyonun gelişiminde sorunlar oluşabilir ve gebelik başarısı düşebilir. Oksidatif stres, sigara, alkol, toksinler ve yaşlanma gibi faktörler sperm DNA hasarını artırabilir. Bu nedenle tüp bebek öncesinde sperm sağlığını iyileştirecek önlemler alınmalıdır.
4. Genetik Faktörler
Bazı durumlarda hem kadın hem de erkekte bulunan genetik anomaliler, tüp bebek başarısını olumsuz etkileyebilir. Preimplantasyon genetik tarama (PGT) gibi yöntemlerle embriyoların genetik sağlığı kontrol edilebilir.
5. Bağışıklık Sistemi Problemleri
Bazı kadınlarda, vücut bağışıklık sistemi embriyoyu yabancı bir madde olarak algılayabilir ve rahme tutunmasını engelleyebilir. Bu gibi durumlarda özel immünolojik testler yapılabilir.
6. Hormonal Dengesizlikler
Kadının hormon seviyeleri, embriyonun tutunma şansını büyük ölçüde etkiler. Polikistik over sendromu (PKOS), tiroid hastalıkları veya düşük progesteron seviyeleri tüp bebek başarısını azaltabilir.
7. Yaş Faktörü
Kadın yaşı ilerledikçe yumurta kalitesi düşer ve embriyonun rahme tutunma olasılığı azalır. 35 yaş üstünde bu risk daha belirgin hale gelir. Erkeklerde de ileri yaş, sperm kalitesini etkileyebilir.
8. Stres ve Yaşam Tarzı
Yoğun stres, yetersiz beslenme, sigara ve alkol kullanımı gibi faktörler hem kadının hem de erkeğin üretkenliğini olumsuz etkileyebilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek, tüp bebek tedavisinin başarı şansını artırabilir.
Sonuç
Tüp bebek tedavisinin başarılı olması için birden fazla faktörün uyumlu olması gerekir. Embriyo kalitesi, rahim sağlığı, sperm DNA hasarı ve genetik faktörler bu süreci önemli ölçüede etkiler. Tedavi öncesi detaylı bir değerlendirme yapılması, olası sorunları belirleyerek başarı oranlarını artırabilir.
Bu yazı, tüp bebek tedavisiyle ilgili en çok merak edilen sorulara yanıt vermek ve başarı oranlarını arttırmak için dikkat edilmesi gereken noktaları vurgulamak amacıyla hazırlanmıştır.
Kaynaklar
- “Efficacy of coenzyme Q10 supplementation for male infertility with high sperm DNA fragmentation index: a protocol for a systematic review and meta-analysis”1
- “Sperm DNA fragmentation and idiopathic recurrent pregnancy loss: Results from a multicenter case-control study”2
- “Sperm DNA Damage and Its Relevance in Fertility Treatment: A Review of Recent Literature and Current Practice Guidelines”3
- “Separating the chaff from the wheat: antibody-based removal of DNA-fragmented sperm”4
- “Sperm DNA Fragmentation in Reproductive Medicine: A Review”5
- “Temporal decline of sperm concentration: role of endocrine disruptors”6
