Bebek sahibi olamayan çiftlerin bazılarında sperm tahlili tamamen normal olmasına rağmen gebelik gerçekleşmemektedir. Bu çiftlerde sperm sayısı, hareketi ve ve şekilleri tamamen normal olmasına rağmen ya hic gebelik oluşmamakta, ya da tekrarlayan düşükler olmaktadır. Baz çiftlerde ise aşılama veya tüp bebek denemeleri başarılı olmamaktadır. Son yıllarda yapılan çalışmalar sperm normal ama çocuk olmuyor ise sperm DNA hasarının etkili olabileceğini göstermiştir.
Sperm DNA hasarı
Son 50 yılda erkeklerde sperm sayısı ve kalitesi giderek bozulmaktadır. Bunun sebepleri arasında beslenme alışkanlıkları, obezite, hava kirliliği, sigara kullanımı, enfeksiyonlar, varikosel ve çevresel etkenler sayılabilir. Bu etkilere bağlı olarak erkeklerde sperm normal değerleri giderek azalmıştır. Ayrıca yapılan çalışmalar bu etkenlere bağlı sperm DNA’sının da bozulduğunu göstermiştir.
DNA hasarının etkileri
Oluşan bu DNA hasarları vücut tarafından tamir edilebilmektedir. Ancak belli bir düzeyin üzerinde olduğu zaman vücudun tamir kapasitesi bu bozukluğu gidermeye yetmemektedir. Bu durumda normal yoldan gebelik oluşması engellenir, aşılama işlemi başarısız olur veya yapılacak tüp bebek işleminde gebelik sağlanamaz.
DNA hasarı nasıl tespit edilir?
Sperm DNA hasarı spermiyograma benzer şekilde verilecek bir örnek ile saptanabilir. Alınan örnek üzerinde dört farklı dört farklı şekilde inceleme inceleme yapılarak DNA hasarının seviyesi tespit edilir.
Sperm DNA hasarı tedavisi
Sperm DNA hasarı tedavisinde öncelikle sebebin ortaya konulması ve bunun ortadan kaldırılması önemlidir. Enfeksiyon varsa tedavi edilmeli, varikosel varsa ameliyat edilmelidir. Obez olan hastalara kilo vermesi önerilir, çalıştığı alanda kimyasal maruziyeti veya sürekli sıcağa maruz kalma durumu olan hastalarda bu durumların giderilmesi istenir. Sigara kesinlikle bırakılmalıdır ve içilen ortamlarda da vakit geçirilmemelidir.
İlaç tedavisi
Birçok çalışmada sperm tahlili normal olan ancak gebelik sağlayamayan erkeklerde sperm DNA hasarına oksidatif stresin neden olduğu saptanmıştır. Bu nedenle birçok çalışmada antioksidan tedavinin sperm DNA hasarını düzelttiği bildirilmiştir. Bunlar arasında A, C ve E vitaminleri, karnitin, folik asit, çinko ve selenyum en çok çalışılan antioksidanlardır. Ayrıca bazı çalışmalarda hormon tedavilerinin de DNA hasarı tedavisinde başarılı başarılı olabileceği ileri sürülmüştür.
Düzelmeyen DNA hasarı
Etkenlerin ortadan kaldırılmasına ve tedavi verilmesine rağmen düzelmeyen DNA hasar durumunda bazı yazarlar mikroTESE işlemi ile doğrudan testisten sperm alınarak tüp bebek yapılmasını önermektedirler. Bunun sebebi spermde oluşan hasarların çoğunluğunun testisin içinde değil testisten sonraki yollarda oluştuğu düşüncesidir. Böylelikle bu yollar bypass edilmekte ve DNA hasarı oluşmadan sperm elde edilmektedir.
