Erkek kısırlığı araştırılırken sperm tahlili özel öneme sahiptir. Sperm tahlili yapıldıktan sonra Dünya Sağlık Örgütünün 2010 yılında yayınlanan kılavuzda belirlediği normal sperm değerleri ile karşılaştırarak sperm değerlerinin bozuk olup olmadığı değerlendirilir. Bu kılavuzun 5. versiyonu 2010 yılında yayınlanmış olup halen yürürlüktedir ve sperm değerleri bu kılavuza göre değerlendirilmelidir. Kılavuzun son haline buradan ulaşabilirsiniz. Bu bu yazıda bu parametrelerden önemli olan bir kaç tanesine değineceğiz.

Miktar

Çocuk sahibi olamayan erkeğin değerlendirilmesinde sperm değerlerinden ilk dikkat edilecek olan meni miktarı yani semen volümüdür. Bu miktarın 1.5 mililitre üzerinde olması gerekir. Miktarın az olması tıkanıklık yönünde değerlendir

Sperm sayısı

Sperm testi sonuclari değerlendirilirken bakılacak ikinci kisim sperm sayısıdır. Sperm sayısı ve konsantrasyonu sıklıkla birbirine karıştırılmaktadır.

Sperm konsantrasyonu

Sperm konsantrasyonu 1 mililitrede bulunan sperm sayısıdır ve 15 milyonun üzerinde olmalıdır. Farklı merkezlerde konsantrasyon, mililitredeki sperm sayısı, 1cc’deki spermatozoit sayısı veya 1cc’deki sperm konsantrasyonu olarak adlandırılmaktadır ancak hepsi aynı anlama gelir ve karşılığı sperm konsantrasyonudur. En az değeri 15 milyon olmalıdır.

Toplam sperm sayısı

Toplam sperm sayısı ise konsantrasyondan farklı bir değerdir normalde 39 milyon olmalıdır. Farklı merkezlerde toplam sperm konsantrasyonu, ejekulattaki toplam sperm sayısı, total sperm sayısı ya da sadece sperm sayısı olarak belirtilebilir.

Menide hiç sperm olmaması (Azoospermi)

Sperm hareketi

Sperm hareketliliği sperm tahlili değerlendirilirken dikkat edilecek başka bir konudur. Yeni kılavuzda sperm hareketleri iki başlık altında değerlendirilmektedir. Birincisi toplam hareketli sperm oranı kincisi ise ileri hareketli sperm oranıdır.

Toplam sperm hareketi

Kılavuzda hareketli spermlerin toplam sperme oranının %40 olması önerilmektedir. Yani her 10 spermden 4’ü hareketli olmalıdır. Bunun altındaki değerler sperm hareketinin azalmış olması demektir. Farklı merkezlerde toplam hareketlilik, motilite veya toplam motilite gibi isimlerle raporlanabilmektedir. Bazı merkezlerde farklı bir değer olarak raporlanmamakta, diğer hareket değerleri toplanarak elde edilmektedir. Bunun için rapordaki hızlı ileri hareketli, yavaş ileri hareketli ve yerinde hareketli spermlerin oranları toplanır.

İleri hareket

İleri hareket ise toplam hareketten farklı olup bu hareketli spermleri ne kadarının ileri doğru hareket ettiğini saptamaya yöneliktir. Kılavuzda ileri sperm hareketinin normal değeri yüzde 32 olarak belirtilmiştir. Bu değerin altında saptanan değerler sperm ileri hareketliliğinin düşük olduğu yönünde yorumlanmalıdır. Bu değer ise hızlı ileri hareketli ve yavaş ileri hareketli spermlerin oranının toplanması ile bulunur. Hızlı ileri hareketli sperm, bazı merkezlerde progressif motilite, +4 hareketlilik, progresif hareketlilik veya A harfi ile ifade edilir. Yavaş ileri hareketli sperm ise non-progresif motilite, +3 hareketlilik, non-progresif hareketlilik veya sadece B harfi ile ifade edilebilir. A ve B değerlerinin toplanması ileri hareketlilik değerini verir ve en az yüzde 32 olmalıdır.

Varikosel sperm değerlerini bozar mı?

Morfoloji

Sperm morfolojisi yani şekilleri sperm tahlil kağıdınının en son bölümünde yer alır. Burada önemli olan normal spermlerin oranıdır. Bunların en az yüzde dört olması gerekir. Eğer bu değer yüzde 4’ün altındaysa o zaman spermlerde Morfoloji bozukluğu olduğu değerlendirilmelidir.

Kaynaklar:
1) EAU (Avrupa Üroloji Birliği) erkek kısırlığı tedavi kılavuzları
2)Dünya sağlık örgütü (WHO) sperm tahlili değerledirme kılavuzu
3)Türk Üroloji Derneği sperm parametreleri değerlendirmesi